Cập Nhật Tiến Độ Kênh Đào Funan Techo từ tháng 05.2023 tới tháng 12.2025

 Ngô Thế Vinh

Lời Giới Thiệu: Từ tháng 5/2023 đến cuối năm 2025, kênh đào Funan Techo – dự án biểu tượng dân tộc Khmer do hai cha con Hun Sen và Hun Manet quyết liệt thúc đẩy – đã chính thức bước vào giai đoạn thi công thực địa, với sự tái khẳng định tài trợ 1,7 tỷ USD từ Trung Quốc. Dài 180 km, lấy nước trực tiếp từ cả hai phân lưu chính của sông Mekong (đầu nguồn sông Tiền và sông Hậu), con kênh không chỉ khó đạt được mục tiêu rút ngắn lộ trình và giảm chi phí vận tải như Cam Bốt tuyên truyền, mà còn có nguy cơ: (1) làm suy giảm nghiêm trọng lưu lượng nước mùa khô về hạ lưu, (2) chặn đứng phù sa, (3) đẩy nhanh xâm nhập mặn sâu thêm hàng chục kilômét, (4) đe dọa trực tiếp sinh kế của hơn 20 triệu cư dân Đồng bằng sông Cửu Long.

Trong khi Phnom Penh liên tục khẳng định “lợi ích quốc gia thuần túy” và “không ảnh hưởng đáng kể”, thì các phân tích độc lập và Việt Nam lại chỉ ra hàng loạt thiếu sót: thiếu đánh giá tác động môi trường xuyên biên giới minh bạch, chi phí thực tế có thể vượt xa con số công bố, và rủi ro sinh thái lâu dài chưa được giải quyết thỏa đáng.

Bài viết ghi lại hành trình hai năm bảy tháng đầy căng thẳng ngoại giao, nghi ngại kỹ thuật và lo âu môi trường của một dự án đang thay đổi vĩnh viễn số phận dòng Mekong hạ lưu. Tiếng chuông chùa rộn ràng ngày động thổ 5/8/2024 có thực sự là lời chúc phúc cho Cam Bốt, hay đang ngân lên một hồi chuông cảnh tỉnh cho cả lưu vực sông Mekong?  Phạm Phan Long _ VEF

*

Đây là bài viết thứ 7 nhằm Cập Nhật Tiến Độ Kênh Đào Funan Techo từ tháng 05.2023 cho tới tháng 12.2025

 

Hình 1: Ngày 16 tháng 9 năm 2025 Phó Thủ tướng Cam Bốt Sun Chanthol (thứ hai từ trái) cho biết trong cuộc hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị (thứ hai từ phải), Bắc Kinh tái khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ tài chính 1,7 tỉ USD cho dự án Kênh đào Funan Techo — tạo cơ sở tài chánh vững chắc để triển khai dự án kênh đào Funan Techo dài 180 km, nối hệ thống sông Mekong–Bassac với Vịnh Thái Lan. (The Cambodia Daily, 18.09.2025).

PHAN TẤN HẢI: Đọc Tuyển Tập Trịnh Y Thư: Theo Dấu Thư Hương 2

 

Nhà văn Trịnh Y Thư vừa ấn hành tuyển tập Theo Dấu Thư Hương 2, gồm nhiều bài viết trong nhiều chủ đề đa dạng, phần lớn là về văn học nghệ thuật, đôi khi là lịch sử, khoa học, xã hội. Tuyển tập dày 294 trang, đang lưu hành trên các mạng, như Amazon và Barnes & Noble. Nhìn chung, tác phẩm giúp độc giả soi rọi thêm nhiều cách nhìn đa dạng, mới mẻ, kể cả khi tác giả viết về những người viết chúng ta đã quen thuộc trong văn học Việt Nam, như về Ngô Thế Vinh, Đỗ Hồng Ngọc, Nguyễn Thị Khánh Minh, và nhiều người khác.

 Tác giả gọi tuyển tập này là “tạp luận”, nhưng đọc cho kỹ, không có gì có thể gọi là “tạp” nơi đây, vì đây là trường hợp, như với truyện Khuất Đẩu, theo Trịnh Y Thư, “tôi đã nghiền ngẫm đọc để có bài viết trong cuốn sách” (TDTH2, trang 13) hay có khi là “tôi chọn ra được vài ba bài đắc ý” (trang 14) từ các bài anh viết trên Việt Báo Daily News, hay như “những chuyện xảy ra bên lề lịch sử hay bị chính sử gạt sang một bên, bôi xóa, bóp méo, khiến tôi cảm thấy thôi thúc muốn nói lên cảm nghĩ của mình” (trang 14) – và, thế đó, chỉ từ việc anh đọc sách để rồi viết sách, “không chỉ là hành động đơn độc mà là cách sống trong cô đơn một cách có ý nghĩa. Nó biến cô đơn thành kết nối, dửng dưng thành suy ngẫm, và im lặng thành đối thoại.” (trang 13).

DOÃN QUỐC SỸ (1923-2025) THƯ TỊCH

Phạm Lệ-Hương, biên soạn

GS Đoãn Quốc Sỹ, 1923-2025
(tài liệu của Gia đình GS Doãn Quốc Sỹ)

Tiều sử Doãn Quốc Sỹ trích từ nguồn :
(https://doanquocsy.com/p102a185/tieu-su-va-tac-pham0)

Doãn Quốc Sỹ lấy tên thật làm bút hiệu. Ông sinh ngày 17/02/1923 (nhằm ngày Mùng Hai Tết Quý Hợi) tại xã Hạ Yên Quyết, Hà Đông, ngoại thành Hà Nội.

Thuở còn là thanh niên, ông từng tham gia Việt Minh kháng chiến chống Pháp. Sau đó, khi phong trào này để lộ bộ mặt cộng sản, ông đã rời bỏ kháng chiến. Vào năm 1946, ông lập gia đình với bà Hồ Thị Thảo, là ái nữ của nhà thơ trào phúng Tù Mỡ Hồ Trọng Hiếu.

Năm 1954, khi hiệp ước Geneva chia đôi đất nước, ông theo làn sóng di cư đem vợ con vào miền Nam sinh sống.

Doãn Quốc Sỹ có hai sự nghiệp song song, một của nhà văn và một của nhà giáo. Ông vẫn thường nói rằng: “nhà giáo là nghề, nhà văn là nghiệp”. Trong cương vị Nhà giáo, ông đã dạy tại các trường: Trung học Công Lập Nguyễn Khuyến (Nam Định, 1951-1952), Chu Văn An (Hà Nội, 1953-1954), Trần Lục (Saigon, 1954-1960), Hiệu Trưởng Trường Trung Học Hà Tiên (1960-1961), Hồ Ngọc Cẩn (Saigon, 1961-1962), Trường Quốc Gia Sư Phạm Sài Gòn, Đại Học Văn Khoa Sài Gòn, Đại Học Vạn Hạnh Sài Gòn (từ 1962-1975). Ông cũng từng đi tu nghiệp về sư phạm tại Hoa Kỳ (1966-1968).

CREATIVE WORLD OF SOUTH VIETNAM AND OVERSEAS 1975-2025 TO THE PRESENT Volume 1 and 2

NGÔ THẾ VINH – Translator ERIC HENRY

 This collection of books serves as a reminder to the world and to future generations that, after 1975, under the new authoritarian regime, Vietnam endured a dreadful and bitterly cold chapter in its history.

Với bộ sách này, để nhắc nhở với thế giới và các thế hệ tương lai rằng: sau 1975, dưới chế độ chuyên chính mới, đất nước Việt Nam đã có trải qua một thời kỳ băng giá tồi tệ đến như vậy.

Publishing Group
Việt Ecology Press & Văn Học Press
Language: English
Volume 2 – 744 pages
Publication date: Mid-November 2025 
Color ISBN: 979-8-3495-8793-1
B&W ISBN: 979-8-3495-8787-0
Available on Amazon.com & Bookstores

Sinh Mệnh của Sông Mã, Sông Chu và Sông Lam - Dưới Bóng các Mỏ Đất Hiếm ở Lào

Phạm Phan Long

Lời giới thiệu : Mức asen cao được phát hiện trên sông Mê Kông, cảnh báo nguy cơ ô nhiễm kim loại nặng lan rộng ở Đông Nam Á. Các sông Mã, Chu và Lam của Việt Nam đang bị đe dọa bởi hoạt động khai thác đất hiếm ở Lào, tác động đến nguồn nước của hàng chục triệu người và di sảncổ đại văn hóa Đông Sơn.Việt Nam cần phối hợp ngoại giao, giám sát khoa học và vận động cộng đồng để bảo vệ các dòng sông này. Khác với sông Mê Kông được giám sát và hợp tác thông qua Ủy hội Sông Mê Kông (MRC), các dòng sông Mã, Chu và Lam lại không có bất kỳ hiệp ước quốc tế nào. Do đó, Lào và đối tác Trung Quốc không có nghĩa vụ pháp lý phải giảm thiểu ô nhiễm xuyên biên giới. Sự thiếu vắng các thỏa thuận ràng buộc này đòi hỏi Việt Nam phải hành động bảo vệ dân cư và sinh mệnh các dòng sông này.

Các Mỏ Đất Hiếm ở Myanmar Đang Đầu Độc Các Dòng Sông Thái Lan

Cuộc khủng hoảng môi trường xuyên biên giới này đã ảnh hưởng đến sông Mekong, và các chuyên gia cảnh báo rằng chất ô nhiễm có thể lan tới cả Biển Đông.

TOM FAWTHROP

Lời Giới thiệu: Tom Fawthrop là nhà báo Anh, đã và đang theo dõi các vấn đề liên quan đến sông Mekong suốt 12 năm qua với vai trò nhà nghiên cứu, nhà hoạt động môi sinh và là giảng viên khách mời tại các trường đại học ở Cambodia, Singapore, Thái Lan và Việt Nam. Những bài viết của Tom được đăng trên nhiều tờ báo quốc tế như The Economist, The Diplomat và The Guardian. Tom đã từng là Bạn đồng hành với Nhóm Bạn Cửu Long / Hội Sinh Thái Việt (Việt Ecology Foundation)  trong nhiều năm. Tom Fawthrop được coi như là một trong những nhà báo đầu tiên lên tiếng sớm nhất về Thảm hoạ Môi trường do lượng chất độc thạch tín – arsenic đang thải ra từ các mỏ khai thác Đất Hiếm của Trung Quốc tại Myanmar (Miến Điện), không phải chỉ có các dòng sông Thái Lan bị ô nhiễm –  mà là một ảnh hưởng xuyên biên giới, lan tới con sông Mekong chảy qua các quốc gia Lào, Cambodia, và Việt Nam với Đồng Bằng Sông Cửu Long – một vựa lúa của Việt Nam với 20 triệu cư dân đang sống trên đó. Tom Fawthrop đã đồng ý và tâm đắc để bài viết của Anh chuyển ngữ sang tiếng Việt và được phổ biến rộng rãi trong và cả ngoài nước. NGÔ THẾ VINH

Đọc Ngô Thế Vinh Sau Thời Đốt Sách

Phan Tấn Hải

Tôi luôn luôn nhớ tới những trận đốt sách ở Miền Nam Việt Nam sau năm 1975, mỗi khi nhớ tới các công trình nghiên cứu của Võ Phiến, Nguyễn Mộng Giác, Ngô Thế Vinh... Họ không phải là những người chữa lửa. Thực sự, họ cũng là nạn nhân của một thời hậu chiến, khi các tác phẩm của họ cũng bị chính quyền mới thu vét để đốt. Họ là những người nhặt lại từ các trang giấy bị thiêu rụi để thu thập, tái hiện và lưu giữ các tác phẩm văn học Miền Nam trước 1975.