Rising Asia Journal, Summer Issue May 2025

Kết Từ 

Thế Giới Sáng Tạo Miền Nam 1954 – 1975 

Những thăng trầm của một dân tộc

với năng khiếu nghệ thuật mãnh liệt

                                                                

Các bài viết của Bác sĩ Vinh được đưa vào số báo Rising Asia này đều là bằng chứng chi tiết về một sự kiện lịch sử quan trọng: chính quyền do nhà nước mới Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam sau khi đánh bại miền Nam vào năm 1975 đã sử dụng mọi biện pháp trong khả năng để xóa bỏ nền văn hóa đã ra đời dưới thời Cộng hòa Miền Nam trong giai đoạn 1954 đến 1975. Trong cả hai lĩnh vực văn học và nghệ thuật thị giác, nỗ lực này ít nhất đã thành công tạm thời; chỉ có một vài tập truyện và bài viết rải rác, một vài bức tranh và tác phẩm điêu khắc lạc lõng từ thời kỳ đó đã quay trở lại đất nước trong nửa thế kỷ đã trôi qua kể từ khi chiến tranh kết thúc. Nhưng bản chất của các hệ thống chính trị xã hội không phải là tĩnh tại; chúng tiến hóa. Có thể vào một thời điểm nào đó trong nửa thế kỷ tới, văn học và nghệ thuật của Cộng Hòa Miền Nam sẽ không đặt ra thách thức chính trị đối với chế độ Việt Nam sau này và do đó, sẽ được chấp nhận lại vào nền văn hóa. Tuy nhiên, điều này vẫn chưa xảy ra.

Điều đáng chú ý là ở một lĩnh vực, nỗ lực xóa bỏ văn hóa Miền Nam của chế độ mới đã hoàn toàn thất bại: lĩnh vực ca khúc đại chúng. Chế độ chắc chắn đã làm hết sức mình trong những năm đầu để xóa bỏ âm nhạc miền Nam. Cá nhân tôi có quen một ca sĩ đã bị giam cầm mười năm vì bị bắt gặp đang nghe một bài hát có đặc tính "tiểu tư sản". Chế độ muốn âm nhạc phải có tinh thần cách mạng và mang tính quần chúng. Nó đã không liên quan gì đến sở thích cá nhân. Một đối tượng cụ thể bị chỉ trích là "nhạc vàng", một loại nhạc buồn được hình thành nhằm xoa dịu thần kinh mệt mỏi của những khách hàng trong quán cà phê và quán bar. Nó được sản xuất và trình diễn rất nhiều dưới thời Cộng hòa. Sự phản đối của nhà nước đối với loại nhạc này một phần dựa trên một mê tín cổ xưa của Trung Hoa, rất có ảnh hưởng ở Đông Á, theo đó, loại nhạc không phù hợp có thể khiến một quốc gia hoặc triều đại sụp đổ, trong khi loại nhạc phù hợp có thể khiến một quốc gia hoặc triều đại hưng thịnh. Có một tên gọi tiếng Trung Hoa cho loại nhạc không đúng này là: wáng guó zhī yīn 亡國之音, (vong quốc chi âm) hay “nhạc mất nước”. Nhưng trong nhiều thập niên hiện nay, “nhạc mất nước”, một thể loại chủ yếu gồm các bài hát được sáng tác dưới thời Cộng hòa, đã hoàn toàn thắng thế ở Việt Nam. Chế độ này đã nỗ lực quảng bá “nhạc đỏ”—những giai điệu vui tươi, hào hùng, lạc quan do những người đồng chí hân hoan hát—nhưng nhạc vàng mới là thể loại mà mọi người thích nghe nhất.

EPILOGUE _ VIETNAMESE CULTURAL HISTORY

 RISING ASIA JOURNAL _ SUMMER ISSUE MAY 2025

THE CREATORS OF SOUTH VIETNAM 

AT HOME AND ABROAD

The Vicissitudes of an Intensely Artistic People

Rising Asia Journal, Volume 5, Issue 2

Summer, May to August 2025 

 

The articles by Dr. Vinh included in this issue of Rising Asia all bear detailed witness to a significant historical fact: the government set up by the new state of the Socialist Republic of Vietnam subsequent to vanquishing the South in 1975 used every means in its power to extinguish the culture that had come to life under the Southern Republic in the period 1954 to 1975. In the two realms of literature and the visual arts, this effort has been at least temporarily successful; only a few stray stories and articles, and a few stray paintings and sculptures from that period have made their way back into the country during the half-century that has elapsed since the end of the war. But sociopolitical systems are not by their nature static; they evolve. It is possible that at some point during the coming half-century the literature and art of the Southern Republic will not pose a political challenge to some later Vietnamese regime and, hence, will be reaccepted into the culture. This, however, has not as yet occurred.

It is worth noting, however, that in one area the regime’s effort to eradicate the culture of the south utterly failed: the area of popular song. The regime certainly did its best in its early years to eradicate the music of the south. I am personally acquainted with a singer who was imprisoned for ten years as a consequence of having been caught listening to a song with “petty-bourgeois” characteristics. The regime wanted music to be revolutionary in spirit and to have a mass character. It was supposed to have nothing to do with merely personal desires. A particular object of opprobrium was “yellow music” (nhạc vàng), a type of formulaically morose music designed to soothe the tired nerves of people in cafés and bars. It was produced and performed in great profusion under the Republic. The opposition of the government to this type of music was based in part on an ancient Chinese superstition, very influential in East Asia, according to which music of the wrong sort can bring a nation or dynasty to ruin, whereas music of the right sort can cause a nation or dynasty to flourish. There was a Chinese name for music of the wrong sort: wáng guó zhī yīn 亡國之音, or “nation-destroying music.” But for several decades now, “nation-destroying music,” a category mainly composed of songs created under the Southern Republic, has completely triumphed in Vietnam. The regime has made efforts to promote “red music” (nhạc đỏ)—jolly, martial, optimistic tunes sung by happy comrades—but yellow music is what people overwhelmingly prefer to listen to.